kaysersultans.blogspot.com

BİR FİKİR VEYA DÜŞÜNCEYİ

KÖRÜ KÖRÜNE TAKLİT ETMEK

“Çünkü onlar babalarını sapık kimseler olarak buldular. Kendileri de onların

izinden koşa koşa gitmektedirler.” (Sâffât, 37/69-70)

Bir düşünce veya bir fikri körü körüne kabul etmek, doğru ya da yanlışlığına

bakmaksızın onu savunmak taassuptur. Buna göre kişinin, mensup olduğu düşünce

veya ekolün doğru olduğuna inanması normal olmakla birlikte, kör bir tarafgirlikte

bulunarak, doğruluğunu hiç araştırmadan karşısındaki diğer fikir veya düşünceyi

inkâr etmesi kabul edilir bir davranış değildir. Böyle bir anlayış ancak taklitçilik

olabilir.

İnsanda herhangi bir konuda oluşan aşırı sevgi ve bağlılık, ilimle ve bilgiyle desteklenirse,

müsamahayı yani hoşgörülü bir anlayışı meydana getirir. Eğer sevgi ve

bağlılık bilgi ile değil de cehaletle yapılırsa, o konuda taassup oluşur. Bu tür davranışları

sergilemek “Mutaassıplık” olarak isimlendirilir. Bu bakımdan mutaassıp kelimesinin

dindar anlamında telaffuz edilmesi yanlış bir kullanımdır. Çünkü mutaassıp

olmak, olumlu ve güzel bir huy değildir.

Taassuba en çok karşı çıkan din İslam’dır. Hz. Peygamber (s.a.s) müşrikleri

İslam’a davet ettiğinde onlar, yanlış-eksik yönleri olduğunu söyleyerek değil, körü

körüne atalarının dinine sarıldıkları, hiçbir araştırma ve tartışmaya girmeden kendi

dinlerini üstün gördükleri için İslamiyet’i kabul etmiyorlardı. Hak dini kabul ettirmeyen,

ona karşı koyduran bu kör inada Kitabımız, “Cahiliye taassubu” (Fetih, 48/26)

demektedir.

Bu bakımdan inandığımız dinî esaslara veya herhangi bir düşünceye körü körüne

değil, bilinçli olarak bağlı olmalıyız ve savunmalıyız. Neye, niçin ve nasıl inandığımızın

şuuruna ermeliyiz. İnandığımız değerlerin önce kendi vicdanımızda köklü

bir şekilde yer etmesi gerekir ki, farklı bakış açılarına ve yorum zenginliklerine her

zaman açık olabilelim.

Yüce dinimiz her zaman doğrunun peşinde olmamızı emrederek, kulaktan dolma

bilgileri olduğu gibi kabul etmemizi yasaklamaktadır. “Bin bilsen de yine bir bilene

danış” atasözümüz, bu konuda bizlere önemli bir prensip sunmaktadır. Çünkü

akıl, akıldan üstündür ve bizden daha iyi bilen biri olabilir. Bizler de bir konuyu çok

iyi bildiğimizi zannetsek bile, yine de farklı düşüncelere daima müsamahalı olma

alışkanlığını kazanmamız gerekir.

Yüce Allah, sabit fikirli olan ve kendi bildiklerini en doğru bilgi olarak kabul

eden, başkalarıyla konuşmaktan ve bilgi alışverişi yapmaktan kaçınan mutaassıp

insanları kör, sağır ve dilsiz insanlara benzetir. Bir ayette, bu kişiler hakkında şu

açıklama yapılmıştır:

“Andolsun biz, cinler ve insanlardan, kalpleri olup da bunlarla anlamayan, gözleri

olup da bunlarla görmeyen, kulakları olup da bunlarla işitmeyen birçoklarını cehennem

için var ettik. İşte bunlar hayvanlar gibidirler. Belki bunlar daha da aşağıdırlar. İşte bunlar

gafillerin ta kendileridir.” (A’râf, 7/179)

Bu nedenle doğru olmayan şeyleri gözü kapalı olarak doğru saymak ne kadar

yanlış ise; doğruluğu kesin delillerle ortaya konmamış, ancak mevcut geleneğin ve

kültürün getirdiği yanlış olan şeyleri doğru saymak da o kadar yanlıştır. Bundan

dolayı inkârcıların düştüğü hatalara düşmemek, inanç ve amelde gerçekten doğru

olanla hareket edebilmek için; doğrularımızı dinin aslı olan Kur’an ve sünnetten

almamız gerekir. Geçmişten bizlere miras kalan bilgileri de daima Kur’an’ın süzgecinden

geçirmeliyiz. Aksi takdirde farkında bile olmadan ömrümüzü hata üzerine

bina etmiş oluruz.